Τι σχέση έχει το μικροβίωμα του εντέρου με τον καρκίνο;

Το μικροβίωμα του εντέρου αποτελεί ένα από τα κομμάτια της εξειδίκευσής μου ως διαιτολόγος-διατροφολόγος, αφού παίζει σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό, στα αυτοάνοσα και τη συνολική υγεία. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να μην παίζει ρόλο και σε περιπτώσεις καρκίνου και της αντιμετώπισής τους, κάτι που αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρον πεδίο έρευνας, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να επιφέρουμε αλλαγές στο μικροβίωμα μέσω διατροφής μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Σε ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Cancer, μάλιστα, γίνεται μια περίληψη όσων γνωρίζουμε μέχρι τώρα που είναι σημαντικό να μάθουν όλοι οι επαγγελματίες υγείας.

Το μικροβίωμα του εντέρου, λοιπόν, απαρτίζεται από περίπου 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς (βακτήρια, ιούς, μύκητες, πρωτόζωα). Τα περισσότερα από 300 εκατομμύρια γονίδιά τους παράγουν χιλιάδες μεταβολίτες που βρίσκονται στο έντερο αλλά έχουν επίδραση στις λειτουργίες του οργανισμού. Εμείς μπορούμε να καταλάβουμε τα περισσότερα από τα βακτήρια που ζουν στο έντερο και αυτά που βρίσκονται σε μεγαλύτερη ποσότητα είναι τα Bacteroidetes και Firmicutes. Ένα υγιές και ισορροπημένο μικροβίωμα του εντέρου παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία σε καλά βακτήρια και επάρκεια σε βακτήρια που προκαλούν ζύμωση στις φυτικές ίνες που παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (SCFA). Τα λιπαρά αυτά οξέα παρέχουν ενέργεια στα εντερικά κύτταρα, επηρεάζουν την υγεία του τοπικού περιβάλλοντος του ανοσοποιητικού, αλλά και συνολικά το ανοσοποιητικό, ενώ ταυτόχρονα επικοινωνούν και δίνουν σήμα σε έναν αριθμό οργάνων και επηρεάζουν την υγεία μας. Μεταβολές στο μικροβίωμα του εντέρου έχουν ενοχοποιηθεί για την παθογένεση διάφορων χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, των καρδιαγγειακών παθήσεων, του διαβήτη τύπου 2, των αυτοάνοσων παθήσεων, της άνοιας και της ψυχικής υγείας.

Όσον αφορά τον καρκίνο, η βακτηριακή σύνθεση του εντέρου έχει σχετιστεί με τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και άλλους καρκίνους του γαστρεντερικού, όπως τον παγκρεατικό καρκίνο, τον οισοφαγικό και του ήπατος. Πρόσφατα έχει γίνει, μάλιστα, ξεκάθαρο ότι η σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου μπορεί να επηρεάσει την απόκριση διαφόρων ειδών αντικαρκινικής θεραπείας, ειδικά εκείνων που έχουν στόχο το ανοσοποιητικό (ανοσοθεραπεία). Μικρές έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, με επάρκεια σε ολόκληρες φυτικές τροφές, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα SCFAs και να οδηγήσει σε καλύτερο αποτέλεσμα στην ανοσοθεραπεία. Οι ερευνητές, μάλιστα, προσπάθησαν να «χειραγωγήσουν» το μικροβίωμα του εντέρου, χρησιμοποιώντας μόσχευμα κοπράνων με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα.

Ο πιο σημαντικός παράγοντας, πάντως, της υγείας του μικροβιώματος του εντέρου είναι η διατροφή μας. Μπορούμε, συνεπώς, να υποθέσουμε ότι μια υγιεινή και ισορροπημένη plant-based διατροφή μπορεί να επηρεάσει θετικά την απόκριση στη θεραπεία κατά του καρκίνου. Η ανασκόπηση δίνει έμφαση στα σημεία-κλειδιά της διατροφής μας που είναι σημαντικά, με την ποικιλία ολόκληρων, φυτικών τροφών να παίζει άκρως σημαντικό ρόλο, όπως γνωρίζουμε και από το American Gut Project, όπου οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν πάνω από 30 διαφορετικά φυτά την εβδομάδα, παρουσίαζαν μεγαλύτερη ποικιλία στο μικροβίωμα. Οι φυτικές τροφές πλούσιες σε πολυφαινόλες (κακάο, μούρα, φρούτα, λαχανικά, φασόλια, ξηροί καρποί, μαύρη σοκολάτα κ.ά.) παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, ενώ σημαντική είναι η αύξηση των φυτικών ινών σε τουλάχιστον 30 γραμμάρια την ημέρα. Τέλος, η κατανάλωση τροφών ζύμωσης στη διατροφή είναι επίσης ωφέλιμη.

Δοκιμάστε όλα τα παραπάνω, προσπαθώντας ταυτόχρονα να μειώσετε ή να αποφύγετε τις επεξεργασμένες τροφές, τα επεξεργασμένα κρέατα και τα τεχνητά γλυκαντικά για ένα καλό αποτέλεσμα στο μικροβίωμα του εντέρου.

Πηγές
https://www.nature.com/articles/s41416-021-01467-x
https://shireenkassam.medium.com/review-of-the-weeks-plant-based-nutrition-news-20th-march-2022-c164c0aa3c67
https://academic.oup.com/ajcn/article/79/5/727/4690182?login=false
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29795809/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34256014/