Νέα έρευνα: Τα φυτοοιστρογόνα της σόγιας δεν επηρεάζουν αρνητικά τις αλλαγές στην εμμηνόπαυση

Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσική φάση στη ζωή της γυναίκας, που σηματοδοτεί το τέλος της αναπαραγωγικής της περιόδου και συμβαίνει συνήθως γύρω από την ηλικία των 50 ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα επηρεάζουν τη λειτουργία των ωοθηκών, οδηγώντας σε μείωση της παραγωγής οιστρογόνων και προγεστερόνης. Αυτές οι ορμονικές διακυμάνσεις είναι υπεύθυνες για μια σειρά από συμπτώματα, όπως οι εξάψεις, οι νυχτερινές εφιδρώσεις, οι διαταραχές του ύπνου, οι αλλαγές στη διάθεση και οι αλλαγές στον κύκλο της εμμήνου ρύσης.

Η σόγια έχει αναδειχθεί ως μια φυσική επιλογή για την ανακούφιση από ορισμένα από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, λόγω της περιεκτικότητάς της σε φυτοοιστρογόνα. Αυτές οι ενώσεις, που είναι φυτικές και μοιάζουν με τα ανθρώπινα οιστρογόνα, ενδέχεται να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση των ορμονών και να μειώσουν την ένταση των εξάψεων και άλλων συμπτωμάτων. Παρ’ όλο που η σόγια δεν προσφέρει μια μόνιμη λύση, πολλές γυναίκες τη χρησιμοποιούν ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής και ενός συνολικού σχεδίου ευεξίας κατά τη διάρκεια αυτής της σημαντικής φάσης της ζωής τους.

Γιατί μας έχει ανησυχήσει στο παρελθόν η σόγια;
Η αντίληψη ότι η σόγια μπορεί να είναι επιβλαβής, ειδικά όσον αφορά τον καρκίνο, προήλθε από ανησυχίες σχετικά με τα φυτοοιστρογόνα που περιέχει η σόγια. Τα φυτοοιστρογόνα είναι φυτικές ενώσεις που μοιάζουν με τα οιστρογόνα, τις γυναικείες ορμόνες, και γι’ αυτό κάποιοι ανησυχούσαν ότι η σόγια θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του μαστού.

Αυτές οι ανησυχίες βασίζονταν σε αρχικές έρευνες κυρίως σε ζώα, όπως γουρούνια, ποντίκια ή αρουραίους, και όχι σε ανθρώπους. Oι μελέτες αυτές είχαν ως σκοπό να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα φυτοοιστρογόνα (όπως οι ισοφλαβόνες στη σόγια) επηρεάζουν την ορμονική λειτουργία και αν αυτά τα φυτικά συστατικά μπορούσαν να προκαλέσουν ή να προστατεύσουν από ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους, όπως ο καρκίνος του μαστού.

Οι έρευνες σε ζώα είχαν εντοπίσει ότι τα φυτοοιστρογόνα της σόγιας μπορούν να επηρεάσουν τις ορμονικές δραστηριότητες, προκαλώντας φόβους ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως αύξηση του κινδύνου για ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους. Στην πραγματικότητα, όμως, τα αποτελέσματα σε ζώα δεν μεταφράζονται πάντα με τον ίδιο τρόπο στους ανθρώπους, καθώς οι ανθρώπινες αντιδράσεις στα φυτοοιστρογόνα της σόγιας είναι πολύ πιο σύνθετες και επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, όπως η διατροφή, η ηλικία, και οι ορμονικές ανάγκες.

Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, περισσότερες μελέτες που αφορούσαν ανθρώπους έδειξαν ότι η κατανάλωση σόγιας δεν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και ότι, αντίθετα, μπορεί να προσφέρει προστατευτικά οφέλη μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, κυρίως σε γυναίκες που καταναλώνουν τη σόγια σε μικρές ή μέτριες ποσότητες και σε πρώιμη ηλικία.

Οι σύγχρονες έρευνες υποδεικνύουν ότι τα φυτοοιστρογόνα της σόγιας έχουν διαφορετικό μηχανισμό δράσης στον άνθρωπο από ό,τι στα ζώα, και πολλές από αυτές τις ανησυχίες έχουν πλέον καταρριφθεί.

Τι λένε οι νέες έρευνες
Οι ισοφλαβόνες είναι μια φυτική μορφή οιστρογόνων που βρίσκονται κυρίως στα προϊόντα σόγιας. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Advances in Nutrition εξέτασε 40 κλινικές δοκιμές, συμπεριλαμβανομένων 3.285 μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, και διαπίστωσε ότι οι ισοφλαβόνες της σόγιας δεν είχαν αρνητική επίδραση στις μεταβολές που σχετίζονται με τα οιστρογόνα, όπως το πάχος του ενδομητρίου, την υγεία του κόλπου και τα επίπεδα των ορμονών σε σύγκριση με τα εικονικά φάρμακα. Φαίνεται, σύμφωνα με τα ευρήματα, ότι οι ισοφλαβόνες της σόγιας πιθανότατα δρουν ως εκλεκτικοί διαμορφωτές των υποδοχέων οιστρογόνων, διαφέροντας κλινικά από τα οιστρογόνα. Η αντιμετώπιση των ανησυχιών για τη δημόσια υγεία, λοιπόν, θα μπορούσε να προωθήσει τα τρόφιμα σόγιας ως πηγές φυτικής πρωτεΐνης υψηλής ποιότητας με χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο και κόστος, ωφελώντας ιδιαίτερα τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Menopause, ο συνδυασμός μιας χορτοφαγικής δίαιτας χαμηλών λιπαρών και μισού φλιτζανιού σόγιας καθημερινά οδήγησε σε μείωση κατά 88% των μέτριας έως σοβαρής έντασης εξάψεων σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ένα από τα πιο σοβαρά και συχνά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.

Προτιμήστε τη σόγια σε όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένη μορφή, όπως ενταμάμε, γάλα σόγιας, τόφου και τέμπε και αποφύγετε τα πολύ επεξεργασμένα προϊόντα.

Πηγές

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39433088/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34260478/