Θυρεοειδής, αυτοάνοσα και φυτοφαγία

Ο θυρεοειδής είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέρη του ενδοκρινικού μας συστήματος και ουσιαστικά αποτελεί έναν αδένα που ρυθμίζει τα πάντα, από τη διάθεσή μας και το βάρος μας, μέχρι τη θερμοκρασία του σώματός μας, τον μεταβολισμό, ακόμη και την πέψη μας. Ο θυρεοειδής είναι υπεύθυνος για τις θυρεοειδικές ορμόνες στον οργανισμό μας σε καθημερινή βάση (Τ3, Τ4 και καλσιτονίνη), οι οποίες ελέγχουν το μεταβολικό μας ρυθμό, συμβάλλουν στην καρδιακή λειτουργία, την πεπτική υγεία, τον έλεγχο των μυών, τη διατήρηση της υγείας των οστών, ακόμη και την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Η απελευθέρωση των ορμονών αυτών ελέγχονται από την TSH, ορμόνη που παράγεται από την υπόφυση και όλα αυτά πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία και αρμονία, για να λειτουργεί σωστά ο οργανισμός μας. Δυστυχώς, όμως, ο θυρεοειδής είναι πολύ επιρρεπής στις καθημερινές επιλογές μας και μπορεί εύκολα να βγει εκτός, με αυτοάνοσες διαταραχές, όπως Hashimoto (οδηγεί σταδιακά σε υπολειτουργεία του αδένα και υποθυρεοειδισμό, με συμπτώματα όπως κόπωση, τριχόπτωση, διαταραχές ύπνου, γαστρεντερικές διαταραχές, πόνο στις αρθρώσεις, αύξηση βάρους κ.ά) και Graves (υπερβολική παραγωγή ορμονών που οδηγεί σε υπερθυρεοειδισμό, με συμπτώματα όπως ταχυπαλμία, ευερεθιστότητα, τρέμουλο, διαταραχές περιόδου, συχνές κενώσεις, εφίδρωση, ερεθισμένα μάτια κ.ά), να συμβαίνουν συχνά και να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητά μας.

Οι λόγοι που προκαλούν διαταραχές του θυρεοειδούς είναι δύσκολο να εντοπιστούν ξεκάθαρα, ωστόσο μια κακή διατροφή, η απουσία άσκησης, το συνεχές στρες, το τραύμα, οι αλλεργίες, η έλλειψη ξεκούρασης, οι μεταβολικές και άλλες ορμονικές διαταραχές, τα φάρμακα, τα αντισυλληπτικά είναι συχνοί λόγοι και μπορεί να συμβούν σε οποιαδήποτε ηλικία.

Τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά του θυρεοειδούς
Ένα από τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά του θυρεοειδούς, ώστε να λειτουργεί σωστά είναι το ιώδιο. Ωστόσο και η υπερβολική ποσότητά του μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα και να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό, συνεπώς είναι σημαντικό να μην παίρνει κάποιος ιώδιο από μόνος του υποθέτοντας ότι έτσι θα διορθωθεί το πρόβλημα.

Άλλα θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για τον θυρεοειδή και τον μεταβολισμό είναι οι βιταμίνες Β, οι καλές, καθαρές πηγές λιπαρών, τα απαραίτητα αμινοξέα (πρωτεΐνη) και η ποικιλία φρούτων και λαχανικών που παρέχουν υψηλής ποιότητας βιταμίνες και μέταλλα. Παρ’ όλο που πολλές τροφές ζωικής προέλευσης περιέχουν βιταμίνες Β και κάποιες είναι και καλές πηγές λιπαρών, όπως κάποια ψάρια, η κατανάλωση ζωικών τροφών δεν είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς. Στην πραγματικότητα, λόγω του ότι το ψάρι αποτελεί σημαντική πηγή ιωδίου, είναι επίσης επικίνδυνα υψηλό σε υδράργυρο, με τις έρευνες να δείχνουν συνεχώς πόσο κακό μπορεί να κάνει το ψάρι στον οργανισμό μας. Ο υδράργυρος μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει πρόβλημα στο θυρεοειδή, αλλά και μόνιμη νευρολογική βλάβη. Όσον αφορά άλλα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως τα αυγά και τα πουλερικά, που επίσης παρέχουν βιταμίνες Β και θεωρούνται καλύτερες επιλογές από το κόκκινο κρέας, δεν είναι συνολικά οι καλύτερες πηγές που μπορεί να καταναλώνει κάποιος μακροπρόθεσμα.

Θυρεοειδής και φυτοφαγία
Η υποστήριξη της υγείας του θυρεοειδούς σας μπορεί να γίνει με απολύτως υγιεινό τρόπο και χωρίς την κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι να αποφεύγετε όσο το δυνατόν περισσότερο τις επεξεργασμένες τροφές και να θυμάστε το εξής: όταν βάζουμε κάτι στο σώμα μας (τροφή εν προκειμένω), αυτό χρησιμοποιείται είτε ως «καύσιμο» ή κυκλοφορεί στα όργανα για να αποτοξινωθεί, καθώς αποτελεί ξένο παράγοντα για τον οργανισμό. Αυτό επιβραδύνει όλες τις υπόλοιπες διεργασίες του σώματος, συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών. Το σώμα μας δεν αναγνωρίζει χημικά, πρόσθετα, ορμόνες, επεξεργασμένα άλατα και ζάχαρη, Χρειάζεται αληθινό, φυσικό φαγητό και πιο συγκεκριμένα:

Ιώδιο
Μια από τις καλύτερες plant-based πηγές ιωδίου είναι τα μπλε-πράσινα φύκια και το kelp, από τα οποία λαμβάνουν και τα ψάρια τα ωμέγα-3 και το ιώδιο. Η σπιρουλίνα είναι ένα είδος πλούσιο σε ιώδιο, αλλά και σίδηρο. Επίσης το ακατέργαστο, θαλασσινό αλάτι είναι επίσης μια εξαιρετική πηγή ιωδίου, πλούσια και σε αλκαλικά μέταλλα, όπως μαγνήσιο, κάλιο και νάτριο. Θυμηθείτε ότι μεγάλες ποσότητες επεξεργασμένου νατρίου και μικρές ποιοτικού νατρίου μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλή αρτηριακή πίεση, μεταβολικές διαταραχές και διαταραχές του θυρεοειδούς, γι’ αυτό προτιμήστε το αληθινό αλάτι. Επίσης, μην ξεχνάτε ότι το κλειδί είναι πάντα η ισορροπία, ειδικά όταν αντιμετωπίζουμε αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδούς. Η υπερκατανάλωση ιωδίου μπορεί να πυροδοτήσει υπερθυρεοειδισμό σε μεγαλύτερους ενήλικες ή όσους έχουν προϋπάρχοντα προβλήματα με τον θυρεοειδή, γι’ αυτό σε αυτή την περίπτωση προσέξτε την κατανάλωση ιωδιούχων τροφών και τις τροφές που είναι ενισχυμένες με ιώδιο.

Βιταμίνες Β
Το σύμπλεγμα αυτό βιταμινών βοηθά τον μεταβολισμό τα επίπεδα ενέργειας, την πέψη, τη διάθεση και την υγεία του θυρεοειδούς. Βρίσκονται σε αφθονία σε φυτικές τροφές, όπως το αβοκάντο, τα πράσινα λαχανικά, οι γλυκοπατάτες, το μπρόκολο, οι μπανάνες, τα σύκα, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, η σπιρουλίνα, η καρύδα, η ολική άλεση, τα φύτρα, τα όσπρια και η διατροφική μαγιά. Επειδή η έλλειψη βιταμίνης Β12, που παρατηρείται πλέον και σε όσους καταναλώνουν κρέας, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στον θυρεοειδή, μην ξεχνάτε να την εξετάζετε για να λαμβάνετε, όταν χρειάζεται, συμπλήρωμα.

Βιταμίνη D και ασβέστιο
Η βιταμίνη D δρα ως ορμόνη στον οργανισμό και παίζει ρόλο στη διάθεση, την πέψη, τα οστά, το αίμα, την καρδιά και τον θυρεοειδή, ενώ σχετίζεται άμεσα και με τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, αλλά δεν γνωρίζουμε αν είναι αιτία ή παρενέργεια. Σε κάθε περίπτωση, όλοι πρέπει να λαμβάνουν βιταμίνη D από τον ήλιο ή με συμπληρώματα με καθοδήγηση ειδικού. Οι ενισχυμένες τροφές συνήθως περιέχουν βιταμίνη D2 κι όχι D3 που απορροφάται καλύτερα από τον οργανισμό. Επίσης, επειδή κυρίως ο υπερθυρεοειδισμός, αλλά και ο υποθυρεοειδισμός, σχετίζονται με μείωση οστικής πυκνότητας και αύξηση του κινδύνου καταγμάτων, χρειάζεται να καταναλώνετε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, όπως πράσινα φυλλώδη λαχανικά, φασόλια, αμύγδαλα, σπόρους, το οποίο θα απορροφάται καλύτερα από τον οργανισμό αν έχετε επάρκεια σε βιταμίνη D.

Σελήνιο
Το σημαντικό αυτό μέταλλο είναι ιδανικό για το δέρμα και τα μαλλιά, όπως και για την υγεία του προστάτη. Ταυτόχρονα, όμως, είναι απολύτως σημαντικό και για έναν υγιή θυρεοειδή και μεταβολισμό. Το σελήνιο βρίσκεται και αποθηκεύεται στο θυρεοειδή αδένα, όπου χρησιμοποιείται για να βοηθήσει με την ενζυματική διάσπαση των θυρεοειδικών ορμονών, ώστε να αξιοποιηθούν στον οργανισμό, καθώς ακόμη κι αν παράγονται οι ορμόνες, αν το σώμα μας δεν μπορεί να τις αξιοποιήσει, δεν είναι χρήσιμες. Το σελήνιο υποστηρίζει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα και τη γονιμότητα σε άντρες και γυναίκες και ο πιο εύκολος τρόπος να το λάβετε σε επάρκεια είναι να τρώτε ένα βραζιλιάνικο καρύδι την ημέρα, το οποίο ξεπερνά το 100% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης (γι’ αυτό δεν πρέπει να φάτε και δεύτερο!). Αν δεν σας αρέσει η γεύση του, μπορείτε να το προσθέσετε σε smoothie.

Καλά λιπαρά
Αν ακολουθείτε διατροφή χωρίς λιπαρά για καιρό, υπάρχει πιθανότητα να δημιουργήσετε προβλήματα στον θυρεοειδή σας. Ένας λόγος είναι ότι τα καλά λιπαρά είναι απαραίτητα για έναν υγιή θυρεοειδή. Συμβάλλουν στη μείωση των υψηλών επιπέδων σακχάρου του αίματος που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεβοκατεβάσματα της ινσουλίνης, τα οποία μεταβάλλουν τη μεταβολική υγεία, αυξάνουν τις ορμόνες του στρες και οδηγούν σε υποθυρεοειδισμό. Αποφύγετε τα λιπαρά από προϊόντα ζωικής προέλευσης με χοληστερόλη, καθώς έχουν συνδεθεί με προβλήματα υγείας όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, και προτιμήστε καλά λιπαρά από ξηρούς καρπούς, αβοκάντο, φυτικά βούτυρα, μαύρη σοκολάτα (με τουλάχιστον 80% περιεκτικότητα σε κακάο), σπόρους κ.ο.κ. Αποφύγετε τα φυτικά έλαια και προτιμήστε μόνο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.

Τι να αποφύγετε
Η υπερβολή στην καφεΐνη, οι επεξεργασμένες τροφές, η πρόσθετη και επεξεργασμένη ζάχαρη, το αλκοόλ, τα κακά λιπαρά είναι όλα επιλογές που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα με τον θυρεοειδή και να εμποδίσουν την καλή απορρόφηση των θυρεοειδικών ορμονών στον οργανισμό. Όσον αφορά τη σόγια και τα σταυρανθή λαχανικά, πρόκειται για τροφές που περιέχουν βρογχοκηλογόνες ουσίες που εμποδίζουν στην αξιοποίηση των θυρεοειδικών ορμονών στον οργανισμό. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν υπάρχουν επαρκείς έρευνες που να αποδεικνύουν ότι είναι βλαβερά σε μικρές ή μέτριες ποσότητες. Αν τα καταναλώνετε και αισθάνεστε καλά, συνεχίστε. Αν σας προκαλούν προβλήματα, προτιμήστε άλλες φυτικές εναλλακτικές και προτιμήστε να μην τα καταναλώνετε γενικότερα σε μεγάλες ποσότητες. Το κρέας και τα αλλαντικά είναι επίσης τροφές που πρέπει να αποφύγετε, καθώς σύμφωνα με έρευνες, οι χορτοφάγοι παρουσιάζουν χαμηλότερους δείκτες υπερθυρεοειδισμού, ενώ η αποφυγή αυγών και γαλακτοκομικών φαίνεται να δρα ευεργετικά σε άτομα που πάσχουν από Hashimoto.

Επίσης, σε περίπτωση αυτοάνοσων του θυρεοειδούς, όπως νόσο του Graves ή Hashimoto, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα οι πάσχοντες να πάσχουν και κοιλιοκάκη. Συνεπώς, η αποφυγή της γλουτένης μπορεί να διευκολύνει τη θεραπεία.

Αν κάτι πρέπει να θυμάστε είναι να έχετε ποικιλία φυτικών τροφών στη διατροφή σας, με πολλές διαφορετικές πηγές πρωτεΐνης –όχι μόνο από τη σόγια- πολλά λαχανικά, όσπρια, φρούτα, ξηρούς καρπούς και σπόρους.

Σε γενικές γραμμές, μια διατροφή πλούσια σε ποικιλία φυτικών τροφών μπορεί να φροντίσει τον οργανισμό και τον θυρεοειδή σας μακροπρόθεσμα, με τον πιο απλό και οικονομικό τρόπο.