Τα νεότερα για τον καρκίνο του παχέος εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί τον τρίτο συχνότερο καρκίνο μετά τον καρκίνο του μαστού και του πνεύμονα, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί την δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο, με τους άντρες να τον εμφανίζουν ελαφρώς πιο συχνά και τους περισσότερους ασθενείς να είναι άνω των 65. Αυτό είναι κάτι που έχω διαπιστώσει κι εγώ εμπειρικά, ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, από ασθενείς που με επισκέπτονται, καθώς η διατροφή παίζει άκρως σημαντικό ρόλο στον συγκεκριμένο καρκίνο, τόσο στην πρόληψη, όσο και στη θεραπεία.

Σύμφωνα με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία, τα νέα περιστατικά στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 7.320 το 2018, με τους θανάτους να φτάνουν τους 3.400. Περιλαμβάνει τον καρκίνο που ξεκινά από το παχύ έντερο και συνήθως ξεκινά με την εμφάνιση πολυπόδων, ενώ ο πιο συχνός τύπος είναι τα αδενοκαρκινώματα.

Σημεία και συμπτώματα
Τα πιο σημαντικά σημεία που δεν πρέπει να αγνοήσετε είναι η αιμορραγία από τον πρωκτό, η επίμονη αίσθηση δυσφορίας ή πόνου, το αίσθημα αδυναμίας ή κόπωσης. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι δεν παρουσιάζουν συμπτώματα στα πρώιμα στάδια, γι’ αυτό και οι προληπτικές εξετάσεις όπως η κολονοσκόπηση μετά τα 50 μπορούν να σώσουν ζωές.

Τι λένε οι αριθμοί
Τα καλά νέα είναι ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένα από τους καρκίνους που μπορούν να αντιμετωπιστούν και να έχουν καλή πρόγνωση όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη θνητότητα και τους δείκτες συχνότητας. Συγκεκριμένα, ο τελευταίος δείκτης έχει πέσει σχεδόν 45% και για τα δύο φύλα, μετά την κορύφωση του 66 ανά 100 χιλιάδες το 1985, σε 37 ανά 100 χιλιάδες το 2017. Οι δείκτες θνητότητας έχουν πέσει ακόμη περισσότερο, πάνω από 53% από το 1975, όσον αφορά τις ΗΠΑ, κάτι που δείχνει μια σωστή αντιμετώπιση του προβλήματος, σε σχέση με άλλα είδη καρκίνου. Βελτίωση υπάρχει επίσης και στον δείκτη θνητότητας σε βάθος πενταετίας, που από 50% το 1975-1977, έχει πέσει στο 33%, αν και παραμένει υψηλά, που σημαίνει ότι έχουμε δρόμο ακόμα. Η ηλικία, πάντως, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, αν και έχει καταγραφεί μείωση της συχνότητας περιστατικών τις τελευταίες δεκαετίες στους άνω των 50 και ταυτόχρονα αύξηση στις ηλικίες 20 έως 49 (από 9,3 ανά 100 χιλιάδες το 1975 σε 13,7 ανά 100 χιλιάδες το 2015, δηλαδή αύξηση της τάξεως του 47,31%). Από τη μία, λοιπόν, είναι σημαντικό το ότι στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, η συχνότητας εμφάνισης καταγράφεται μειωμένη, από την άλλη είναι ανησυχητικό το ότι όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι στις ΗΠΑ διαγιγνώσκονται με αυτό το είδος καρκίνου, με τους δείκτες θνητότητας των νεότερων να έχουν χειροτερέψει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Ακόμη, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα εξής:

-Στη συντριπτική πλειοψηφία, οι άντρες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν και να πεθάνουν από καρκίνο του παχέος εντέρου, με εξαίρεση τους Αμερικανούς Ινδιάνους, όπου τον κίνδυνο διατρέχουν οι γυναίκες.
-Οι λευκοί έχουν μικρότερη πιθανότητα να διαγνωστούν και να πεθάνουν από καρκίνο του παχέος εντέρου σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη εθνοτική ομάδα.
-Οι μαύροι, συμπεριλαμβανομένων των ισπανόφωνων, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα θνητότητας από καρκίνο του παχέος εντέρου και για τα δύο φύλα.

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι είναι δύσκολο να βγάλουμε συμπεράσματα ακόμη και για μια μεμονωμένη χώρα. Υπάρχει μεγάλη γεωγραφική διαφορά όσον αφορά την παγκόσμια κατανομή, με χώρες με τους υψηλότερους δείκτες να παρουσιάζουν 10 φορές υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης σε σχέση με χώρες με τους χαμηλότερους δείκτες, με τις διαφορές να αλλάζουν σημαντικά με το πέρασμα των ετών.

Στη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη, η συχνότητα μπορεί να παραμένει σταθερή και στις Ηνωμένες Πολιτείες να μειώνεται σταδιακά. Σε άλλα μέρη του κόσμου, ωστόσο, και ειδικά σε χώρες που έχουν ισχυρή οικονομία, έχοντας κάνει μετάβαση από μια σχετικά πιο αδύναμη οικονομία, όπως η Ιαπωνία, η Σιγκαπούρη, η Ανατολική Ευρώπη, η συχνότητα εμφάνισης της νόσου αυξάνεται. Οι δείκτες, μάλιστα, δείχνουν διπλασιασμό σε πολλές χώρες σε σχέση με τα μέσα του ’70. Και ο λόγος γι’ αυτό είναι η υιοθέτηση του τυπικού, δυτικού μοντέλου ζωής και διατροφής, με υψηλή κατανάλωση ζωικών τροφίμων και χαμηλή φυτικών τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες. Δυστυχώς, είναι πολλές οι χώρες που ακολουθούν τα χνάρια της Ιαπωνίας, Σιγκαπούρης και των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, που σημαίνει ότι σύντομα θα δούμε τους δείκτες να αλλάζουν.

Πώς μπορούμε να νικήσουμε τον καρκίνο του παχέος εντέρου
Στο συγκεκριμένο καρκίνο, οι έρευνες που έχουν γίνει όσον αφορά τους παράγοντες κινδύνου έχουν δείξει ξεκάθαρα ότι τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από τη διατροφή. Φαίνεται, μάλιστα, ότι μια ισορροπημένη διατροφή και τρόπος ζωής θα μπορούσε να μειώσει το 70% του βάρους του καρκίνου, ενώ ωφελεί και στη μείωση του κινδύνου και άλλων χρόνιων ασθενειών. Τι εννοούμε, λοιπόν, όταν λέμε «ισορροπημένη διατροφή»; Αποφυγή των λιπαρών και ιδιαιτέρως των ζωικών, αποφυγή του κρέατος, το οποίο παράγει ετεροκυκλικές αμίνες και πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες όταν μαγειρεύεται σε υψηλές θερμοκρασίες και κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών, ειδικά όσων έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες που αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και μειώνουν τον χρόνο διέλευσης. Με απλά λόγια, το όπλο μας είναι οι πολλές φυτικές ίνες από φρούτα και λαχανικά, ενώ ταυτόχρονα η άσκηση και η διακοπή του αλκοόλ και του καπνίσματος βοηθούν σημαντικά.

Το γεγονός ότι γνωρίζουμε πλέον ότι η διατροφή και ο τρόπος ζωής παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο, δεν μας αφήνει περιθώριο να τα παραβλέψουμε, αν θέλουμε να προστατευτούμε από αυτό το είδος καρκίνου και να δούμε εντυπωσιακά στατιστικά στη μάχη εναντίον του.

Πηγές

https://cancerhellas.org/encyclopedia/%CF%80%CE%B1%CF%87%CE%AD%CE%BF%CF%82-%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%BF%CF%85/#:~:text=%CE%A3%CF%84%CE%B7%20%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%B1%20%CE%BC%CE%B1%CF%82%20%CF%84%CE%B1%20%CE%BD%CE%AD%CE%B1,%CF%83%CF%84%CE%BF%20%CF%83%CE%B9%CE%B3%CE%BC%CE%BF%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AD%CF%82%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CF%83%CF%84%CE%BF%20%CE%BF%CF%81%CE%B8%CF%8C.

https://nutritionstudies.org/colorectal-cancer-trends-the-role-of-nutrition/

American Cancer Society. What is Colorectal Cancer? (2020) Online access: December 4, 2020. https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/about/what-is-colorectal-cancer.html

AAmerican Cancer Society. Cancer facts & figures 2019. https://www.cancer.org/content/dam/cancer-org/research/cancer-facts-and-statistics/annual-cancer-facts-and-figures/2019/cancer-facts-and-figures-2019.pdf

Mayo Clinic. Colon Cancer (2019). Online access: December 4, 2020. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-cancer/symptoms-causes/syc-20353669

National Cancer Institute (NCI) Surveillance, Epidemiology, and End Results Program (SEER). SEER*Explorer (2020). https://seer.cancer.gov/explorer/application.html?site=1&data_type=1&graph_type=2&compareBy=sex&chk_sex_3=3&chk_sex_2=2&race=1&age_range=1&hdn_stage=101&rate_type=2&advopt_precision=1&advopt_display=2

Rawla, P., Sunkara, T., Barsouk, A. Epidemiology of colorectal cancer: incidence, mortality, survival, and risk factors. Przeglad gastroenterologiczny 14(2), 89–103 (2020). https://doi.org/10.5114/pg.2018.81072

Hagga, F. A., & Boushey, R. P. Colorectal cancer epidemiology: incidence, mortality, survival, and risk factors. Clinics in colon and rectal surgery 22(4), 191–197 (2009). https://doi.org/10.1055/s-0029-1242458

Willett, W. C. Diet and Cancer. JAMA 293(2), 233–234 (2005). https://doi.org/10.1001/jama.293.2.233