Ανθρώπινες σχέσεις και ανοσοποιητικό: Υπάρχει σύνδεση;

Ίσως να μην το είχατε σκεφτεί ποτέ, αλλά σε περιόδους όπου κάποια σχέση σας σας ταλαιπωρεί, η υγεία σας να μη βρισκόταν και στα καλύτερα επίπεδα, το στρες να είχε χτυπήσει κόκκινο, ο ύπνος να είχε διαταραχτεί, η κόπωση να ήταν μεγάλη, η διάθεση πεσμένη και η αδιαθεσία και η αρρώστια έτοιμες να σας χτυπήσουν την πόρτα. Η αλήθεια είναι ότι το σύστημα απόκρισης στο στρες που έχουμε όλοι μας είναι στενά συνδεδεμένο με το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Σκεφτείτε το εξής: Βρίσκεστε σε ένα δάσος και βλέπετε ένα λιοντάρι. Το σώμα σας δεν προετοιμάζεται μόνο για να πολεμήσει ή να τρέξει, αλλά ορθώς προετοιμάζεται και για να πληγωθεί. Τότε είναι που συμβαίνει μια σειρά από αλυσιδωτές ορμονικές αντιδράσεις, μία εκ των οποίων στέλνει σήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα για να αυξήσει το είδος των φλεγμονωδών διεργασιών που θα βοηθήσουν στην επούλωση των πληγών. Είναι ενδιαφέρον ότι η αντίδρασή μας στο στρες μειώνει επίσης την παραγωγή ανοσοποιητικών κυττάρων που προστατεύουν από ιούς και βακτήρια.

Δυστυχώς, το να έχουμε μια οξεία, προσωρινή αντίδραση στο στρες μας βγαίνει σε καλό μόνο όταν… όντως αντιμετωπίζουμε ένα λιοντάρι. Όταν, όμως, ζούμε μια καθημερινότητα που έχει να αντιμετωπίσει φαινομενικά πολλά «λιοντάρια», τότε εμφανίζουμε μια χρόνια αντίδραση στο στρες κάτι που αναπόφευκτα είναι επιβαρυντικό. Όταν ενεργοποιούμε χρόνια αυτή την αντίδραση, οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι προκαλούμε χρόνια φλεγμονή (καθώς τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ανταποκρίνονται σε πρώτη φάση δεν σταματούν), η οποία συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου και αυτοάνοσων διαταραχών. Όλα αυτά είναι ενδείξεις ενός ανοσοποιητικού συστήματος όπου κάτι δεν πάει καλά. Όταν το σώμα σας βρίσκεται σε μια χρόνια κατάσταση στρες, γίνεται ο χειρότερος εχθρός του, διαταράσσοντας τις φυσιολογικές ανοσοποιητικές διαδικασίες και λειτουργίες από τις οποίες εξαρτόμαστε.

Κοινωνικές σχέσεις και… κρυολόγημα
Είναι γνωστό ότι το αίσθημα μοναξιάς και η έλλειψη κοινωνικών σχέσεων μπορούν να προκαλέσουν τεράστιο στρες, πυροδοτώντας το είδος της δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος που προκύπτει από μια υπερδραστήρια αντίδραση στο στρες. Υπό αυτή την έννοια, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η κοινωνική απομόνωση μπορεί να μας καταστήσει πιο επιρρεπείς σε ασθένειες. Για του λόγου το αληθές, στο πλαίσιο μελέτης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που ήταν κοινωνικά απομονωμένοι είχαν 45% περισσότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν από κοινό κρυολόγημα. Αντίστοιχα, συμβαίνει και το αντίστροφο, δηλαδή η ουσιαστική σύνδεση με τους άλλους μπορεί να βελτιώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Σε ένα άρθρο στο Psychology Today, η Emma Seppälä, PhD αναφέρει ότι οι κοινωνικοί δεσμοί ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ενώ έρευνα του Steve Cole Ph.D. έδειξε ότι τα γονίδια που επηρεάζονται από τις κοινωνικές διασυνδέσεις ταυτόχρονα κωδικοποιούν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη φλεγμονή. Όλο αυτό μας βοηθά να αναρρώσουμε από ασθένειες πιο γρήγορα και μπορεί ακόμη και να επιμηκύνει τη ζωή μας. Κι όσο κι αν ακούγεται κλισέ, η αγάπη αποτελεί ισχυρό φάρμακο.

Πώς οι θετικές, ποιοτικές σχέσεις ενισχύουν τη μακροζωία
Υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν ότι η άσκηση μειώνει τον κίνδυνο θνησιμότητας κατά 20 έως 40%, ενώ η ισορροπημένη διατροφή, περίπου 30%. Αν, ωστόσο, έχετε μια καλή συντροφική σχέση, φίλους και ταυτόχρονα είστε συνδεδεμένοι με την κοινότητά σας, ο κίνδυνος θνησιμότητας μειώνεται κατά 45% (παρόμοια με τον 50% μειωμένο κίνδυνο που βρέθηκε στη μετα-ανάλυση της Holt-Lundstad). Παρ’ όλο που η διατροφή και η άσκηση είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και τη μακροβιότητά μας, βλέπουμε, λοιπόν, ότι μπορεί πραγματικά να χάνουμε κάτι όταν αποκλείουμε την κοινωνική σύνδεση από την καθημερινότητά μας. Και η αλήθεια είναι ότι η τάση του wellness φαίνεται να επικεντρώνεται τόσο πολύ στη διατροφή και την άσκηση, που είναι εύκολο να αποπροσανατολίσει από την ψυχική, τη συναισθηματική και την πνευματική υγεία.

Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα, εξελισσόμαστε, αντιμετωπίζουμε προβλήματα μαζί, μοιραζόμαστε πράγματα και βρίσκουμε το νόημα της ζωής, μαζί. Είναι, λοιπόν, απολύτως λογικό η σωματική μας υγεία να εξαρτάται και από τη δύναμη των δεσμών μας, όποιοι κι αν είναι αυτοί. Η επιστήμη φαίνεται ότι σιγά-σιγά αρχίζει να κατανοεί τη σημασία των σχέσεων στην έκφραση των γονιδίων μας, στην απόκριση στο στρες, το ανοσοποιητικό σύστημα, το μικροβίωμα, ακόμη και τον ύπνο και σταδιακά θα έχουμε όλο και περισσότερα ευρήματα.

Όσο, όμως, περιμένουμε τα αποτελέσματα, έχουμε μια αρκετά σταθερή βάση στην οποία μπορούμε να στηριχτούμε.

Τι εννοούμε όταν λέμε, όμως, κοινωνικές σχέσεις και πώς μπορούμε να τις δυναμώσουμε;
Οι ερευνητές και οι επιστήμονες που μελετούν τις ανθρώπινες σχέσεις και την αλληλεπίδρασή τους με την υγεία μας ορίζουν την κοινωνική σύνδεση με διάφορους τρόπους. Σε γενικές γραμμές, ώστε να είναι κατανοητό από όλους, σε προσωπικό επίπεδο, οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε πώς είναι να βρισκόμαστε σε μια σχέση, είτε με έναν φίλο, είτε με ένα μέλος της οικογένειας, είτε με έναν ερωτικό σύντροφο, όπου νιώθουμε ότι υπάρχει μια σύνδεση και μια υποστήριξη που κάνει τη ζωή μας καλύτερη. Ένας ισχυρός κοινωνικός δεσμός είναι ο φίλος που ξέρεις ότι μπορείς πάντα να μιλήσεις όταν τα πράγματα πάνε πολύ άσχημα, ακόμη και αν ζει τρεις χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Ένας σύντροφος που ξέρει ακριβώς τι σημαίνει όταν η φωνή σου αλλάζει τόνο κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης συζήτησης με τον αδελφό σου και ξέρει πώς να σε κάνει να νιώσεις καλύτερα αφού φύγει. Μια συνεκτική κοινότητα είναι ένα δίκτυο ανθρώπων που λειτουργούν ως δίχτυ ασφαλείας, που σε κρατάει ψηλά όταν νιώθεις ότι όλα τα άλλα σε τραβάνε προς τα κάτω.

Οι θετικές σχέσεις είναι αυτές που σας προκαλούν, σας ωθούν να μάθετε περισσότερα για τον εαυτό σας, υποστηρίζουν τις αξίες και τους στόχους σας και σας βοηθούν να τους επιτύχετε. Σας κάνουν να αισθάνεστε σωματικά, συναισθηματικά και πνευματικά ασφαλείς και δυνατοί. Με απλά λόγια, οι υγιείς σχέσεις σας κάνουν να αισθάνεστε καλά. Κι αν όχι πάντα, τουλάχιστον τις περισσότερες φορές.

Πηγή
https://www.bluezones.com/2023/06/relationships-strengthen-immune-system/