Μήπως τελικά η kombucha δεν είναι το ελιξίριο που νομίζαμε;

Τα τελευταία χρόνια, με τις τροφές ζύμωσης να έρχονται στο προσκήνιο πιο δυναμικά από ποτέ και την αναγκαιότητά τους στο μικροβίωμα του εντέρου, έχουμε δοκιμάσει πολλαπλές επιλογές με εξωτικό χαρακτήρα. Μια από αυτές είναι και η kombucha. Πρόκειται για ένα αναζωογονητικό τσάι που παράγεται μέσω ζύμωσης γλυκού τσαγιού με τη βοήθεια μιας συμβιωτικής κουλτούρας βακτηρίων και ζυμομυκήτων, γνωστής και ως SCOBY (Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast). Το αποτέλεσμα είναι ένα ελαφρώς ανθρακούχο, όξινο ρόφημα με χαρακτηριστική γεύση, το οποίο έχει γίνει πολύ δημοφιλές ως «υγιεινή» εναλλακτική, που έχω αναφερθεί κι εγώ αρκετές φορές ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και τη φλεγμονή και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, αλλά και έχω καταναλώσει. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποια σημεία που πρέπει να εξετάσουμε προτού γεμίσουμε το ποτήρι μας.

Πρέπει να πίνουμε kombucha;
Η kombucha παρουσιάζεται συχνά ως ρόφημα με πολλαπλά οφέλη, από βελτίωση της πέψης μέχρι ενίσχυση του ανοσοποιητικού και αποτοξίνωση. Παρ’ όλα αυτά, η επιστημονική έρευνα είναι αρκετά περιορισμένη και υπάρχουν αναφορές για σοβαρές παρενέργειες. Στην αρχή της δεκαετίας του 2010, ένα περιστατικό σοβαρής δηλητηρίασης από kombucha που δημοσιεύτηκε σε ιατρικό περιοδικό τάραξε τα νερά: ένας νεαρός άνδρας κατέληξε σε κώμα λόγω οξέωσης (ιδιαίτερα επικίνδυνης διαταραχής του pH του αίματος), η οποία αποδόθηκε στην κατανάλωση kombucha. Οι συγγραφείς κατέληξαν ότι, παρά τη φήμη της ως υγιεινού ροφήματος, η kombucha μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς κινδύνους, όπως απειλητική για τη ζωή γαλακτική οξέωση.

Παρόμοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί, όπως:

• Δύο περιστατικά σοβαρής μεταβολικής οξέωσης στην Αϊόβα, ένα από τα οποία κατέληξε σε θάνατο
• Πρόκληση απειλητικής για τη ζωή αυτοάνοσης μυϊκής νόσου που απαιτούσε έκτακτη χειρουργική επέμβαση
• Συμπτώματα όπως δύσπνοια, τρέμουλο και διαταραχές κίνησης αμέσως μετά από κατανάλωση μόνο kombucha
• Περιπτώσεις ηπατοτοξικότητας (βλάβης στο ήπαρ) που βελτιώθηκαν όταν σταμάτησε η κατανάλωση του ροφήματος.

Γιατί όμως αυτά τα σποραδικά περιστατικά; Ίσως οφείλονται σε μόλυνση συγκεκριμένων παρτίδων kombucha από επικίνδυνα βακτήρια ή μύκητες. Άλλωστε πρόκειται για ζυμωμένο προϊόν, οπότε υπάρχει πάντα ο κίνδυνος τέτοιων μολύνσεων, ειδικά αν δεν ακολουθηθούν σωστές πρακτικές παρασκευής και αποθήκευσης.

Ωφελούμαστε ή κινδυνεύουμε;
Έχουν ακουστεί πολλά για την Kombucha, με αρκετή δόση υπερβολής, από «εξάλειψη ρυτίδων» έως «θεραπεία καρκίνου». Στην πραγματικότητα, οι πρώτες μελέτες που έγιναν στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν μάλλον ανεπαρκείς επιστημονικά, ενώ πιο πρόσφατες συστηματικές ανασκοπήσεις δείχνουν ότι δεν υπάρχουν κλινικά αποδεδειγμένα οφέλη στον άνθρωπο.

Μια ανασκόπηση το 2003 κατέληξε ότι δεν μπορεί να πάρει τον τίτλο του «θεραπευτικού ροφήματος», καθώς δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της kombucha σε ανθρώπους, με τα πιθανά οφέλη να μην υπερτερούν των τεκμηριωμένων κινδύνων.

Ακόμα και το 2019, παρά τη δημοτικότητα και την εμπορική άνθιση των προϊόντων kombucha, δεν έχει διεξαχθεί ούτε μια καλά ελεγχόμενη κλινική μελέτη που να αποδεικνύει τα οφέλη της στον άνθρωπο. Υπάρχει μία μελέτη χωρίς έλεγχο που έδειξε μικρή μείωση σακχάρου σε άτομα με διαβήτη τύπου 2, αλλά αυτό δεν αρκεί για να θεωρηθεί επιστημονικά αξιόπιστο.

Η kombucha μπορεί να είναι μια γευστική, αναζωογονητική επιλογή, αλλά δεν είναι το «μαγικό ελιξίριο» υγείας που συχνά προβάλλεται στα social media και γενικότερα. Οι πιθανές παρενέργειες, ειδικά όταν η παρασκευή ή η αποθήκευση δεν γίνεται σωστά, μπορεί να είναι σοβαρές και επικίνδυνες.

Η επιστήμη μας υπενθυμίζει ότι δεν αρκεί η πίστη σε θαυματουργές ιδιότητες, αλλά απαιτούνται επαρκή δεδομένα και μελέτες για να συστήσουμε κάτι ως ασφαλές και ωφέλιμο. Προτιμήστε, λοιπόν, τις τροφές και τα ροφήματα με τεκμηριωμένα οφέλη –που είναι αρκετά και οικονομικά- και δείτε την kombucha περισσότερο ως μια γευστική εμπειρία παρά ως πανάκεια.

Πηγές
https://nutritionfacts.org/blog/should-we-drink-kombucha/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19460826/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7476846/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9346462/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29197835/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2015/591869
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7486385/
https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1541-4337.12073