Πώς η φυτική διατροφή βοηθάει την πρόληψη από τον καρκίνου του μαστού μέχρι το λέμφωμα

Κάθε χρόνο στις 25 Οκτωβρίου, η Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Καρκίνου του Μαστού μας υπενθυμίζει τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης. Αν και η αυτοεξέταση και οι τακτικές μαστογραφίες παραμένουν κρίσιμες, η επιστήμη δείχνει όλο και περισσότερο ότι ο τρόπος ζωής μας και ειδικότερα η διατροφή, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου. Το τι βάζουμε στο πιάτο μας, το πόσο αλκοόλ ή όχι πίνουμε, το στρες, το κάπνισμα, η άσκηση ή η απουσία αυτής, όλα αποτελούν κομμάτια του παζλ, που μαζί διαμορφώνουν την πιθανότητα εμφάνισης ή αποφυγής καρκίνου. Η διατροφή, ωστόσο, ξεχωρίζει γιατί είναι καθημερινή επιλογή που μπορούμε να ελέγξουμε άμεσα και ως Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και τη φλεγμονή και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, το βλέπω και εμπειρικά. Ειδικά η φυτοφαγία, πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης, φαίνεται ότι προσφέρει προστασία απέναντι σε διάφορους τύπους καρκίνου, από τον μαστό και τον προστάτη μέχρι το λέμφωμα και το παχύ έντερο. Με μικρές, συνειδητές αλλαγές στο πιάτο μας, μπορούμε να ενισχύσουμε την άμυνα του οργανισμού μας και να συμβάλουμε ουσιαστικά στην πρόληψη της νόσου.

Στα δεδομένα που έχουμε μέχρι τώρα, λοιπόν, έρχεται να προστεθεί μια νέα σειρά μελετών που δείχνει ότι η φυτοφαγία μπορεί να αποτελέσει έναν ισχυρό σύμμαχο στην πρόληψη καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού.

Η μελέτη Adventist Health Study-2
Μια πρόσφατη ανάλυση της μελέτης Adventist Health Study-2 που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Clinical Nutrition και παρακολούθησε την υγεία χιλιάδων Αμερικανών που ακολουθούν διαφόρων ειδών φυτικής ή μεικτής διατροφής, αναδεικνύει ενδιαφέροντα στοιχεία για τη σχέση διατροφής και καρκίνου. Η μελέτη βρήκε ότι η vegan διατροφή συνδέεται με σημαντική μείωση του κινδύνου καρκίνου του μαστού: κατά 31% σε νεότερες ηλικίες και κατά 26% σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Τα αποτελέσματα αυτά υπογραμμίζουν ότι η υιοθέτηση μιας διατροφής πλούσιας σε φυτικά τρόφιμα μπορεί να έχει ισχυρά προληπτικά αποτελέσματα. Η μελέτη επιπλέον σημείωσε μειώσεις στον κίνδυνο εμφάνισης άλλων μορφών καρκίνου, όπως λεμφώματος και καρκίνου του προστάτη, υποδεικνύοντας ότι η φυτοφαγία μπορεί να έχει συνολικά οφέλη για την υγεία.

Η αντικατάσταση ζωικών τροφών με φυτικές
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Current Nutrition Reports εξέτασε τον αντίκτυπο της αντικατάστασης τροφών ζωικής προέλευσης με φυτικές στο συνολικό κίνδυνο καρκίνου και θνησιμότητας. Τα ευρήματα ήταν ξεκάθαρα: η αύξηση φυτικών τροφών στη διατροφή σχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού ή του παχέος εντέρου, μειωμένη θνησιμότητα από καρκίνο και γενικότερα μειωμένη συνολική θνησιμότητα. Αυτό ενισχύει την ιδέα ότι η διατροφή δεν είναι μόνο θέμα βάρους ή καρδιαγγειακής υγείας, αλλά μπορεί να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην πρόληψη του καρκίνου.

Γιατί οι φυτικές διατροφές είναι προστατευτικές
Η επιστημονική εξήγηση πίσω από αυτά τα αποτελέσματα περιλαμβάνει πολλούς μηχανισμούς. Τα φυτικά τρόφιμα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και φαινολικές ενώσεις που μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες, γνωστούς παράγοντες που συμβάλλουν στην καρκινογένεση. Αντίθετα, η υπερβολική κατανάλωση κρέατος και επεξεργασμένων ζωικών προϊόντων έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, πιθανώς λόγω των κορεσμένων λιπαρών, νιτροζαμινών και άλλων καρκινογόνων ενώσεων που παράγονται κατά την επεξεργασία ή το μαγείρεμα. Επιπλέον, η φυτική διατροφή μπορεί να επηρεάσει θετικά το σωματικό βάρος και την ορμονική ισορροπία. Η παχυσαρκία και οι υψηλές συγκεντρώσεις οιστρογόνων συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού και η διατροφή πλούσια σε φυτικές τροφές μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους και στη μείωση αυτών των παραγόντων κινδύνου.

Προληπτικά βήματα για όλους
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Καρκίνου του Μαστού, μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτά τα ευρήματα στην καθημερινότητά μας. Η αύξηση της κατανάλωσης λαχανικών, φρούτων, οσπρίων, ξηρών καρπών και ολικής άλεσης δημητριακών δεν απαιτεί δραστικές αλλαγές, αλλά μπορεί να έχει σημαντικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Ακόμα και η μερική αντικατάσταση ζωικών τροφών με φυτικά προϊόντα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου και να βελτιώσει τη συνολική υγεία.

Δεν πρέπει, ωστόσο, να ξεχνάμε ότι η διατροφή είναι μόνο ένα κομμάτι της πρόληψης. Ο τακτικός έλεγχος, η μαστογραφία, η αυτοεξέταση και ο υγιεινός τρόπος ζωής – άσκηση, αποφυγή καπνίσματος και περιορισμός αλκοόλ – παραμένουν αναγκαία στοιχεία για τη μείωση του κινδύνου.

Την επόμενη φορά που θα σκεφτούμε την πρόληψη, ας θυμηθούμε ότι η διατροφή μας μπορεί να είναι το πιο σημαντικό «όπλο» μας στην προστασία της υγείας του μαστού και του οργανισμού συνολικά, μαζί με τους τακτικούς ελέγχους και μια ισορροπημένη καθημερινότητα.

Πηγές

https://www.pcrm.org/news/health-nutrition/vegan-diets-linked-lower-risk-breast-cancer-more-cancer-news

Fraser GE, Butler FM, Shavlik DJ, et al. Longitudinal associations between vegetarian dietary habits and site-specific cancers in the Adventist Health Study-2 North American cohort. Am J Clin Nutr. 2025;122(2):535-543. doi:10.1016/j.ajcnut.2025.06.006

Fernández-Fígares Jiménez MDC, Storz MA. Cancer risk and mortality following substitution of animal foods with plant foods: a systematic review. Curr Nutr Rep. 2025;14(1):99. doi:10.1007/s13668-025-00688-3